この項目では、部派仏教としての上座部について説明しています。近現代のテーラワーダ仏教については「上座部仏教」をご覧ください。
.mw-parser-output .sidebar{width:auto;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:#f8f9fa;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:75%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}
初期仏教・部派仏教
仏典三蔵 - パーリ語経典 - 阿含経
ガンダーラ語写本 - 阿毘達磨
結集第一次
上座部(じょうざぶ、梵: स्थविरवाद, Sthavirav?da, スタヴィラヴァーダ, 巴: therav?da[1]は、部派仏教の部派の1つ[1][2]。上座部から分派してできた複数の部派の総称を指して上座部と呼ぶ用法もある[1]。 釈迦の没後100年ほど後、十事の非法[3]・大天の五事などの「律」の解釈で意見が対立し、教団は保守的な上座部と進歩的な大衆部とに根本分裂した(部派仏教時代)[1]。また別の意見として、根本分裂は上座部と大衆部と上座部分別説派に分かれたという説もある[4]。 上座部系の代表的な部派は、 ほかに、
根本分裂
枝末分裂
説一切有部 (せついっさいうぶ) - 北部および中央インドで最大であった[5]。
根本説一切有部 (こんぽんせついっさいうぶ)
経量部(きょうりょうぶ)
化地部(けじぶ)
法蔵部(ほうぞうぶ)
犢子部(とくしぶ)
正量部(しょうりょうぶ)
上座部[8](じょうざぶ) - いくつかの北伝の唯識仏典[注 1]は、有分識(梵: bhav??ga-vijn?na[11][9][注 2]、蔵: srid pa'i yan lag gi rnam par shes pa[11])を説く部派として上座部を挙げている[13][10][注 3]。